Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι για την ελληνική οικονομία η σημερινή ημέρα καθώς δημοσιοποιείται η έκθεση με τις αναθεωρημένες προβλέψεις της Commission, που όμως είναι δυσμενής για όλες τις χώρες της Ε.Ε..
Οι προβλέψεις της Commission είναι βέβαιο ότι δεν είναι «ευχάριστες» για το οικονομικό επιτελείο αφού, όπως επεσήμανε ήδη η «Ν» (φ. 17.1.2009, σελ. 1), θα προαναγγέλλουν δημοσιονομική επιτήρηση για την Ελλάδα καθώς οι βασικοί μακροοικονομικοί δείκτες (έλλειμμα, ανάπτυξη, χρέος) κινούνται μακριά από τους στόχους που έχουν τεθεί από το υπουργείο Οικονομίας.
Με βάση το ανεπίσημο ενημερωτικό σημείωμα, που απέστειλε στο τέλος της περασμένης εβδομάδας σε όλα τα κράτη μέλη, η Commission ανατρέπει τόσο για το 2008 όσο και το 2009, αλλά και το 2010, τις επιδόσεις και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
Το έλλειμμα
Πρώτη δυσμενής σημείωση θα είναι η υπέρβαση του ορίου του 3% του ΑΕΠ για το έλλειμμα για δεύτερη συνεχή χρονιά, «πηγές» τις Commission το θέλουν στην περιοχή του 3,5%, γεγονός που αυτόματα θέτει την Ελλάδα σε τροχιά δημοσιονομικής επιτήρησης δεδομένου ότι το έλλειμμα έφτασε το 3,5% του ΑΕΠ και το 2007.
Πιο δυσάρεστη όμως είναι η πρόβλεψη για έλλειμμα πάνω από το 3% του ΑΕΠ και το 2009, παράγοντες της Commission εκτιμούν ότι θα κινηθεί στο 3,6% - 3,7%, ενώ το 2010 ότι θα προσεγγίζει το 4% του ΑΕΠ, ενώ παράλληλα προβλέπουν και την κατάρρευση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας περίπου στο 1% του ΑΕΠ από 2,7% του ΑΕΠ που προβλέπει το ΥΠΟΙΟ.
Σε μια κανονική περίοδο η εξέλιξη αυτή θα σήμαινε μια νέα περίοδο πιέσεων από την Commission για άμεση δημοσιονομική προσαρμογή με περιοριστικά μέτρα και αύξηση των δημοσίων εσόδων.
Μέσα όμως στην κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη, με όλα τα μέλη του Eurogroup τα οποία μετέχουν και στο G7 να βρίσκονται σε ύφεση και με δεδομένη την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής μέχρι το 2010, τα πράγματα για την Ελλάδα είναι λίγο καλύτερα. Όχι όμως και ιδανικά.
Τούτο διότι η Ελλάδα δεν έκλεισε ούτε ένα 12μηνο εκτός επιτήρησης αφού εξήλθε από την κατάσταση υπερβολικού ελλείμματος το φθινόπωρο του 2007 για να εισέλθει ξανά το φθινόπωρο του 2008 με την οριστικοποίηση των στοιχείων του προηγούμενου χρόνου.
Με δεδομένο λοιπόν ότι το έλλειμμα θα βρεθεί και επισήμως σε επίπεδα υψηλότερα του 3% του AEΠ το 2008, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη η παρέμβαση της Commission, αφού αυτό θα συμβαίνει για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά (το 2007 διαμορφώθηκε στο 3,5% του AEΠ).
Προς το παρόν πάντως οι ελληνικές αρχές περιμένουν την κατάλληλη χρονική συγκυρία για να καταθέσουν το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΠΣΑ) για την περίοδο 2008 - 2011. Αν και τυπικά θα έπρεπε να είχε σταλεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες μέσα στον Δεκέμβριο, οι περισσότερες λόγω των αβεβαιοτήτων στην παγκόσμια οικονομία, δεν το έχουν αποστείλει και τηρούν στάση αναμονής εν όψει των αυριανών ανακοινώσεων της Commission ενώ και όσες το έχουν καταθέσει, αυτή την περίοδο στέλνουν τις νέες αναθεωρημένες προβλέψεις τους.
Το γεγονός πάντως ότι μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης, όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Μάλτα, η Πορτογαλία, αλλά ακόμη και η Ιρλανδία που μέχρι πρότινος αποτελούσε πρότυπο, βρίσκονται σε πολύ κακή δημοσιονομική θέση αποτελεί για την Ελλάδα ένα πολύ καλό «άλλοθι», καθώς μπορεί να ισχυριστεί ότι όλα είναι αποτέλεσμα της χειρότερης χρηματοπιστωτικής κρίσης που βιώνει η παγκόσμια οικονομία από το 1929 και ότι με την ομαλοποίηση της κατάστασης τα μεγέθη θα επανέλθουν στα επιθυμητά για την Ε.Ε. επίπεδα.
Αυτό άλλωστε θα αποτυπώνεται και στο αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης της περιόδου 2008 - 2011, που αποτελεί ωστόσο ένα δύσκολο «σταυρόλεξο» για το οικονομικό επιτελείο.
Τα σενάρια
Για το λόγο εξάλλου αυτό και το ελληνικό ΠΣΑ αναμένεται να έχει τρία το πολύ σενάρια για την οικονομία το 2009, τα οποία θα προβλέπουν τα εξής:
* στο πρώτο ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι στο 3% και το έλλειμμα στο 2,2%, με ανεργία 7,5%, ώστε να μην απέχουν οι προβλέψεις από αυτές του προϋπολογισμού
* στο εναλλακτικό ο ρυθμός ανάπτυξης θα υποχωρήσει στο 2,3% - 2,5%, το έλλειμμα θα αυξηθεί στο 2,5% και η ανεργία θα αυξηθεί στο 7,8%.
* στο χειρότερο σενάριο, ο ρυθμός ανάπτυξης θα πέσει στο 1,7%, το έλλειμμα θα αναρριχηθεί στο 2,8% και η ανεργία θα σκαρφαλώσει στο 8,2%. Δεν αποκλείεται όμως σε αυτό το τρίτο σενάριο οι εκτιμήσεις να είναι δυσμενέστερες και να προβλέπουν ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα υποχωρήσει ακόμη περισσότερο στο 1,5% - 2% και το έλλειμμα θα «ακροβατεί» στο 3%.
Στο ΠΣΑ πάντως αναμένεται να περιληφθούν και μέτρα πολιτικής, που θα δείχνουν τη βούληση του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών ότι θα προβεί σε μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές, με την προσδοκία ότι έτσι θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των ξένων θεσμικών στην ελληνική οικονομία.
Τελικές αποφάσεις το Φεβρουάριο
Η Commission σήμερα δεν πρόκειται να κινήσει τις διαδικασίες περί υπερβολικού ελλείμματος (κοινοτική επιτήρηση) για καμία χώρα, καθώς θα περιμένει τα επικαιροποιημένα Προγράμματα Σταθερότητας και Ανάπτυξης προκείμενου να τα εξετάσει ώστε να υποβάλει τις τελικές της προτάσεις στο Συμβούλιο Eco-Fin το Φεβρουάριο.
Οι προβλέψεις της Commission είναι βέβαιο ότι δεν είναι «ευχάριστες» για το οικονομικό επιτελείο αφού, όπως επεσήμανε ήδη η «Ν» (φ. 17.1.2009, σελ. 1), θα προαναγγέλλουν δημοσιονομική επιτήρηση για την Ελλάδα καθώς οι βασικοί μακροοικονομικοί δείκτες (έλλειμμα, ανάπτυξη, χρέος) κινούνται μακριά από τους στόχους που έχουν τεθεί από το υπουργείο Οικονομίας.
Με βάση το ανεπίσημο ενημερωτικό σημείωμα, που απέστειλε στο τέλος της περασμένης εβδομάδας σε όλα τα κράτη μέλη, η Commission ανατρέπει τόσο για το 2008 όσο και το 2009, αλλά και το 2010, τις επιδόσεις και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
Το έλλειμμα
Πρώτη δυσμενής σημείωση θα είναι η υπέρβαση του ορίου του 3% του ΑΕΠ για το έλλειμμα για δεύτερη συνεχή χρονιά, «πηγές» τις Commission το θέλουν στην περιοχή του 3,5%, γεγονός που αυτόματα θέτει την Ελλάδα σε τροχιά δημοσιονομικής επιτήρησης δεδομένου ότι το έλλειμμα έφτασε το 3,5% του ΑΕΠ και το 2007.
Πιο δυσάρεστη όμως είναι η πρόβλεψη για έλλειμμα πάνω από το 3% του ΑΕΠ και το 2009, παράγοντες της Commission εκτιμούν ότι θα κινηθεί στο 3,6% - 3,7%, ενώ το 2010 ότι θα προσεγγίζει το 4% του ΑΕΠ, ενώ παράλληλα προβλέπουν και την κατάρρευση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας περίπου στο 1% του ΑΕΠ από 2,7% του ΑΕΠ που προβλέπει το ΥΠΟΙΟ.
Σε μια κανονική περίοδο η εξέλιξη αυτή θα σήμαινε μια νέα περίοδο πιέσεων από την Commission για άμεση δημοσιονομική προσαρμογή με περιοριστικά μέτρα και αύξηση των δημοσίων εσόδων.
Μέσα όμως στην κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη, με όλα τα μέλη του Eurogroup τα οποία μετέχουν και στο G7 να βρίσκονται σε ύφεση και με δεδομένη την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής μέχρι το 2010, τα πράγματα για την Ελλάδα είναι λίγο καλύτερα. Όχι όμως και ιδανικά.
Τούτο διότι η Ελλάδα δεν έκλεισε ούτε ένα 12μηνο εκτός επιτήρησης αφού εξήλθε από την κατάσταση υπερβολικού ελλείμματος το φθινόπωρο του 2007 για να εισέλθει ξανά το φθινόπωρο του 2008 με την οριστικοποίηση των στοιχείων του προηγούμενου χρόνου.
Με δεδομένο λοιπόν ότι το έλλειμμα θα βρεθεί και επισήμως σε επίπεδα υψηλότερα του 3% του AEΠ το 2008, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη η παρέμβαση της Commission, αφού αυτό θα συμβαίνει για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά (το 2007 διαμορφώθηκε στο 3,5% του AEΠ).
Προς το παρόν πάντως οι ελληνικές αρχές περιμένουν την κατάλληλη χρονική συγκυρία για να καταθέσουν το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΠΣΑ) για την περίοδο 2008 - 2011. Αν και τυπικά θα έπρεπε να είχε σταλεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες μέσα στον Δεκέμβριο, οι περισσότερες λόγω των αβεβαιοτήτων στην παγκόσμια οικονομία, δεν το έχουν αποστείλει και τηρούν στάση αναμονής εν όψει των αυριανών ανακοινώσεων της Commission ενώ και όσες το έχουν καταθέσει, αυτή την περίοδο στέλνουν τις νέες αναθεωρημένες προβλέψεις τους.
Το γεγονός πάντως ότι μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης, όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Μάλτα, η Πορτογαλία, αλλά ακόμη και η Ιρλανδία που μέχρι πρότινος αποτελούσε πρότυπο, βρίσκονται σε πολύ κακή δημοσιονομική θέση αποτελεί για την Ελλάδα ένα πολύ καλό «άλλοθι», καθώς μπορεί να ισχυριστεί ότι όλα είναι αποτέλεσμα της χειρότερης χρηματοπιστωτικής κρίσης που βιώνει η παγκόσμια οικονομία από το 1929 και ότι με την ομαλοποίηση της κατάστασης τα μεγέθη θα επανέλθουν στα επιθυμητά για την Ε.Ε. επίπεδα.
Αυτό άλλωστε θα αποτυπώνεται και στο αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης της περιόδου 2008 - 2011, που αποτελεί ωστόσο ένα δύσκολο «σταυρόλεξο» για το οικονομικό επιτελείο.
Τα σενάρια
Για το λόγο εξάλλου αυτό και το ελληνικό ΠΣΑ αναμένεται να έχει τρία το πολύ σενάρια για την οικονομία το 2009, τα οποία θα προβλέπουν τα εξής:
* στο πρώτο ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι στο 3% και το έλλειμμα στο 2,2%, με ανεργία 7,5%, ώστε να μην απέχουν οι προβλέψεις από αυτές του προϋπολογισμού
* στο εναλλακτικό ο ρυθμός ανάπτυξης θα υποχωρήσει στο 2,3% - 2,5%, το έλλειμμα θα αυξηθεί στο 2,5% και η ανεργία θα αυξηθεί στο 7,8%.
* στο χειρότερο σενάριο, ο ρυθμός ανάπτυξης θα πέσει στο 1,7%, το έλλειμμα θα αναρριχηθεί στο 2,8% και η ανεργία θα σκαρφαλώσει στο 8,2%. Δεν αποκλείεται όμως σε αυτό το τρίτο σενάριο οι εκτιμήσεις να είναι δυσμενέστερες και να προβλέπουν ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα υποχωρήσει ακόμη περισσότερο στο 1,5% - 2% και το έλλειμμα θα «ακροβατεί» στο 3%.
Στο ΠΣΑ πάντως αναμένεται να περιληφθούν και μέτρα πολιτικής, που θα δείχνουν τη βούληση του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών ότι θα προβεί σε μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές, με την προσδοκία ότι έτσι θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των ξένων θεσμικών στην ελληνική οικονομία.
Τελικές αποφάσεις το Φεβρουάριο
Η Commission σήμερα δεν πρόκειται να κινήσει τις διαδικασίες περί υπερβολικού ελλείμματος (κοινοτική επιτήρηση) για καμία χώρα, καθώς θα περιμένει τα επικαιροποιημένα Προγράμματα Σταθερότητας και Ανάπτυξης προκείμενου να τα εξετάσει ώστε να υποβάλει τις τελικές της προτάσεις στο Συμβούλιο Eco-Fin το Φεβρουάριο.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΡΟΣ
