Μια ξεχωριστή βραδιά πολιτισμού κάτω από το φως της πανσέληνου, σε ένα ερημικό τοπίο στην κορυφή του Κωτίλου όρους, στον αρχαιολογικό χώρο του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα, διοργανώνεται το Σάββατο 19 Ιουλίου στις 20.30. Συνδιοργανωτές της εκδήλωσης «Επικούρειος Απόλλωνας υπό το σεληνόφως» είναι το Κέντρο Πολιτισμού UNESCO Αρκαδίας, ο δήμος Είρας και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μεσσηνίας. Η εκδήλωση είναι ταυτόχρονα και μια πρόταση για διαφορετική προσέγγιση και ανάγνωση των πολιτιστικών μνημείων.
Το πρόγραμμα της εκδήλωσης
Μετά από 44 χρόνια θα προβληθεί για πρώτη φορά, και μάλιστα στον τόπο που γυρίστηκε, η ταινία «Bάσσες» του Jean-Daniel Pollet. Η ταινία, διάρκειας 9΄, γυρίστηκε το 1964 και το επόμενο έτος βραβεύτηκε στη Μπιενάλε των Παρισίων. Μέχρι σήμερα δεν έχει προβληθεί σε κινηματογραφική αίθουσα. Η διαχρονική παρουσία του ναού σε σχέση με τον τόπο είναι το θέμα της ταινίας, που επιχειρεί να απαντήσει σε 2 ερωτήματα:1) Που μας γυρίζουν τα ίχνη του παρελθόντος; 2)Εξακολουθούμε να ξέρουμε πως τα κοιτάμε; Θα προβληθεί, επίσης, το ντοκιμαντέρ «Επικούρειος Απόλλων» της Έφης Ξηρού, που αναφέρεται στις εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης του ναού.Η Εύα Κοταμανίδου θα απαγγείλει τα ποιήματα «Βάσσες» και «Μέσα στην Αρκαδία» του νομπελίστα Ιρλανδού ποιητή Seamus Heany, από τη συλλογή «Σονέτα από την Ελλάδα».Επίσης θα διαβάσει απόσπασμα από το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, «Αναφορά στον Γκρέκο», που περιγράφει την επίσκεψή του συγγραφέα στο ναό το 1937. Η εκδήλωση θα αρχίσει και θα τελειώσει με αρχαιοελληνική μουσική από το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής Κληρονομιάς «Λύραυλος» που χρησιμοποιεί 40 αρχαία μουσικά όργανα.Σκοπός της εκδήλωσης είναι η ανάδειξη του μνημείου και της ευρύτερης περιοχής μέσα από ένα ξεχωριστό πολιτιστικό γεγονός. Μια περιοχή που, χωρίς την ύπαρξη αστικού ή ημιαστικού κέντρου, ζει σε παραδοσιακούς ρυθμούς που αντιστοιχούν στην μακραίωνη ιστορία της, την παρουσία σημαντικών αρχαιολογικών χώρων και μνημείων και το φυσικό κάλλος της . Αυτή την πορεία ανέτρεψε η περσινή καταστροφική πυρκαγιά. Η διοργάνωση της εκδήλωσης θα συμβάλλει στην τόνωση των κατοίκων και στη γενικότερη προσπάθεια επαναφοράς των προηγούμενων ρυθμών σε πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Χορηγός της εκδήλωσης είναι η COSMOTE, που έμπρακτα δείχνει το ενδιαφέρον της για τους πολιτιστικούς θησαυρούς και την πνευματική κληρονομιά του τόπου και ταυτόχρονα στηρίζει την αποκατάσταση των πυρόπληκτων περιοχώνΟ ναός του Επικούρειου ΑπόλλωναΟ περικαλλής ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, που αποκαλείται και "Παρθενώνας της Πελοποννήσου", είναι ένας από τους σημαντικότερους της ελληνικής αρχαιότητας και βρίσκεται στην καρδιά της Πελοποννήσου, στη συμβολή των νομών Αρκαδίας, Μεσσηνίας και Ηλείας σε υψόμετρο 1.131 μέτρα, στην ερημική τοποθεσία Βάσσες του δήμου Είρας. Είναι ο πρώτος, άρτια διατηρημένος ναός στον οποίο αντιπροσωπεύονται για πρώτη φορά και οι τρεις αρχιτεκτονικοί ρυθμοί της αρχαιότητας: ιωνικός, δωρικός, κορινθιακός. Είναι δωρικός περίπτερος κτισμένος από ντόπιο ασβεστόλιθο. Αποτελείται από πρόναο, σηκό και οπισθόδομο και έχει προσανατολισμό από βορρά προς νότο. Στον σηκό υπήρχε κίονας με κορινθιακό κιονόκρανο, που είναι το πρώτο γνωστό της αρχαιότητας. Το ναό κοσμούσε μαρμάρινη, ανάγλυφη ζωφόρος με παράσταση αμαζονομαχίας και κενταυρομαχίας. Οι πλάκες της ζωφόρου έχουν αρπαγεί και βρίσκονται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο. Ο ναός, που θεωρείται έργο του αρχιτέκτονα του Παρθενώνα Ικτίνου, χρονολογείται γύρω στα 420 π.Χ. και κτίσθηκε πάνω σε παλαιότερο ναό, από τους κατοίκους της Φιγαλίας προς τιμήν του Επικούρειου Απόλλωνα σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη σωτηρία τους από λοιμό. Έμεινε για πολλούς αιώνες ξεχασμένος στην αχλή της ιστορίας. Αυτή η λήθη ήταν σωτήρια, μέχρι που τον ανακάλυψαν στις αρχές του 19ου αιώνα οι «αρχαιόφιλοι λόρδοι» και απέσπασαν τη ζωφόρο του. Στη συνέχεια έμεινε απογυμνωμένος στο ερημικό τοπίο, μέχρι το 1902 που η Αρχαιολογική Εταιρεία άρχισε στην περιοχή συστηματική αρχαιολογική έρευνα. Το 1970 δημιουργείται η Επιτροπή Συντήρησης του Ναού Επικούρειου Απόλλωνα (ΕΣΝΕΑ). Κατά τη δεκαετία 1985-1995 η Επιτροπή προχώρησε σε τέσσερα βασικά μέτρα προστασίας του ναού. Δημιούργησε ένα προστατευτικό στέγαστρο, που καλύπτει όλο το ναό, έλαβε αντισεισμικά μέτρα, απομάκρυνε τα όμβρια ύδατα και έλαβε μέτρα προστασίας από τους κεραυνούς. Τον Ιούνιο του 1997 το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο μετά από μια μαραθώνια συζήτηση αποφάσισε να προχωρήσει σε ουσιαστικά έργα στερέωσης και αποκατάστασης του ναού. Τα έργα βρίσκονται σε εξέλιξη και ένα μεγάλο και σύγχρονο εργοτάξιο λειτουργεί για την υλοποίηση του προγράμματος. Ο ναός είναι το πρώτο αρχαιολογικό μνημείο της χώρας μας που ενεγράφη στον κατάλογο των μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, αλλά παραμένει άγνωστο στο ευρύ κοινό της χώρας μας. Η γεωγραφική απομόνωση του ναού περιορίζει κατά πολύ των αριθμό των επισκεπτών. Ταυτόχρονα, όμως, το ερημικό, αυστηρό, ορεινό, μυστηριώδες και επιβλητικό τοπίο προσδίδει στο μνημείο ξεχωριστή ομορφιά. Η πρωτοποριακή αρχιτεκτονική του, που συγκεντρώνει και τους τρεις αρχαίους ελληνικούς ρυθμούς, ιδιαίτερα τολμηρή παρέμβαση στο χώρο της αρχαίας ναοδομίας, είναι απόλυτα εναρμονισμένη με τη γαλήνη του ορεινού όγκου.
