Τάκης Κατσίβελας διοικητής 6ης Υγειονομικής Περιφέρειας: «Μια βόμβα στα θεμέλια του ΕΣΥ»

"Είναι πρωταρχικής σημασίας η συντομότερη αποδέσμευση του τομέα υγείας από τις δεσμεύσεις του μνημονίου" σημειώνει -μιλώντας στην «Ε»- ο Τάκης Κατσίβελας, διοικητής της 6ης Υγειονομικής Περιφέρειας Πελοποννήσου, Ιονίων Νήσων, Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας. 
Οπως εξηγεί...................................... ο περιορισμός -αν όχι «πάγωμα»- στις προσλήψεις που έχει επιβληθεί έχει οδηγήσει στην σταδιακή υποστελέχωση των μονάδων υγείας: 

 «Εχουν πολύ καιρό να γίνουν διορισμοί, ενώ παράλληλα έχουμε και αθρόες συνταξιοδοτήσεις. Πέρα από τις ελλείψεις που υπήρχαν, δεν καλύπτουμε πλέον και τα νέα κενά που δημιουργούνται. Σε συνδυασμό με την γήρανση του υπάρχοντος προσωπικού, που δεν ανανεώνεται και δεν συμπληρώνεται, θα αντιμετωπίσουμε προβλήματα αφάνταστα και αξεπέραστα. Είναι μια βόμβα στα θεμέλια του ΕΣΥ» τονίζει ο Τ. Κατσίβελας. 

 Αναφορικά με τη Μεσσηνία, πάντως, δηλώνει ότι «και τα δύο νοσοκομεία είναι απαραίτητα στην λειτουργία του ΕΣΥ. Το νοσοκομείο της Κυπαρισσίας είναι ένα νοσοκομείο που -αν αναπτυχθεί- μπορεί να παίξει σπουδαίο ρόλο στον τουριστικό άξονα της Μεσσηνίας, αλλά και της Ηλείας» επισημαίνει. Παράλληλα εκτιμά ότι «στο νομό μας υπάρχουν κενά, όπως στην Ανατολική Πυλία, περιοχή με σπουδαία τουριστική ανάπτυξη, όπως επίσης υπάρχει αναγκαιότητα για αστικού τύπου Κέντρο Υγείας στην Καλαμάτα, που αναπτύσσεται πληθυσμιακά ταχύτατα. Αυτά δεν μπορούν να γίνουν τώρα, σχεδιάζουμε όμως το μέλλον» σημειώνει. 

 - Εχετε για πολλά χρόνια υπηρετήσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας, ως μάχιμος γιατρός. Βασισμένος στην εμπειρία σας αυτή, εκτιμάτε ότι υπήρξαν λάθη που δεν επέτρεψαν στο ΕΣΥ να προχωρήσει όπως ήταν σχεδιασμένο; «Κάθε χώρα είναι υποχρεωμένη να έχει αναπτύξει ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας, το οποίο, αν θέλετε, προσδιορίζει την ανάπτυξή της, αλλά κυρίως την κοινωνική ευαισθησία και αντίληψη. Αναμφίβολα υπήρξαν λάθη, ακόμα και σε αυτόν τον σχεδιασμό του θα σας έλεγα, μιας και επικράτησαν αντιλήψεις μικροπολιτικής και έτσι χωροταξικά αναπτύχθηκε με ένα παραλογισμό σε μέγεθος και έκταση, χωρίς επιστημονικά κριτήρια και χωρίς να εξυπηρετεί πραγματικές και κοινωνικές ανάγκες και το οποίο μέγεθος σήμερα δεν μπορούμε να το υπηρετήσουμε. Ετσι, φτάσαμε, σε νομούς με πολύ λίγους κατοίκους -την μισή Καλαμάτα να σκεφτείτε- να φτιάξουμε δύο τεράστια νοσοκομεία, τα οποία είναι αδειανά και τα οποία ποτέ δεν θα τα χρειαστούμε. Για να καταλάβετε την τραγικότητα του θέματος, σας λέω ότι εάν ένα νοσοκομείο μας κόστισε π.χ. 10.000.000 ευρώ, για να το συντηρήσουμε και να το δουλέψουμε χρειάζονται κάθε χρόνο τα ίδια χρήματα, πέραν της μισθοδοσίας. Επιπροσθέτως και στο ΕΣΥ μεταφέρθηκε η νοοτροπία του κακού ελληνικού Δημοσίου, με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν κακές, πολλές φορές και παραπτωματικές, συμπεριφορές ώς και αγκυλώσεις. Αλλά κυρίως ''μολύναμε'' το ΕΣΥ με βαθιά διαφθορά και καταφάγαμε τα θεμέλιά του. Σπαταλήσαμε πόρους με εξαιρετική αμέλεια και πραγματικά εγκληματήσαμε. Ολα αυτά πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε, να δώσουμε λύσεις -και ο χρόνος δεν είναι υπέρ μας. Βεβαίως το ΕΣΥ έχει -και συνεχίζει να προσφέρει- πολύ σημαντικές υπηρεσίες, που δεν πρέπει ούτε να τις υποτιμούμε, ούτε να τις παραβλέπουμε». 

 - Με δεδομένη την υφιστάμενη οικονομική κατάσταση, πιστεύετε ότι μέσα από τις περικοπές προϋπολογισμών στα δημόσια νοσοκομεία προκύπτει αναβάθμιση στην παροχή υπηρεσιών υγείας; «Οι περικοπές του προϋπολογισμού στην υγεία φτάνουν στα 200.000.000 ευρώ. Το όφελος που θα έχουμε από την εξυγίανση του συστήματος προμηθειών και τους κεντρικούς διαγωνισμούς θα είναι πολλαπλάσιο. Μόνο από τον βιολογικό έλεγχο των μονάδων αίματος θα εξοικονομηθούν περί τα 130.000.000 ευρώ, χωρίς να υστερήσουμε σε ποιότητα ελέγχου. Είναι γνωστό πλέον σε όλους ότι η πατρίδα μας πλήρωνε τρεις και τέσσερις φορές πάνω από τις άλλες χώρες τα υλικά των νοσοκομείων, όπως τους βηματοδότες, τα ορθοπαιδικά υλικά κ.λπ. με το δήθεν επιχείρημα ότι οι προμηθευτές πληρώνονταν μετά από πέντε χρόνια. Για πρώτη φορά τα νοσοκομεία μας θα πάνε σε μηδενικά χρέη άμεσα. Ετσι θα εξοικονομήσουμε πόρους για την πραγματική υγεία. Πιστεύω ότι οι προϋπολογισμοί των νοσοκομείων είναι επαρκείς, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να κτυπήσουμε την διαφθορά και την σπατάλη. Αλλά, πάνω από όλα, να μην ξεχνάμε ότι διαχειριζόμαστε τα χρήματα των φορολογουμένων πολιτών και αυτά έχουν -χωρίς υπερβολές- αίμα, δάκρυ και πόνο». 

 - Γιατί οι γιατροί διαμαρτύρονται ότι έχει επέλθει υποβάθμιση στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας; «Οι ιατροί πολύ καλά κάνουν και διεκδικούν το καλύτερο, που πρέπει να είναι και στόχος όλων μας, και τους αξίζουν και πολλοί έπαινοι, διότι συνεχίζουν με τον ίδιο ζήλο να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, παρά τις πολύ δραματικές περικοπές στις αποδοχές τους. Είναι αναγκαιότητα όμως, όλοι να γίνουμε καλύτεροι -και μπορούμε. Πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε τις συνθήκες που βιώνει η κοινωνία μας και είναι αυτή που συνθέτει το κράτος μας. Πρέπει να υπάρχουν και τα χρήματα, αλλά αυτά δεν υπάρχουν. Και όσα υπάρχουν πρέπει να τα διαχειριστούμε με σύνεση. Πρώτος στόχος είναι να μην υποβαθμιστεί η ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών -και όταν θα πάρουμε τα πάνω μας να κοιτάξουμε και την ανάπτυξη». 

 - Η φθηνή παροχή υπηρεσιών υγείας είναι υποχρεωτικά και κακής ποιότητας παροχή υπηρεσιών υγείας; «Σας είπα ότι στην λειτουργία του ΕΣΥ υπάρχουν πολλές ''σκιές'', οι οποίες πρέπει να εκλείψουν. Ολα τα υλικά, τα ίδια υλικά, τα αγοράζαμε δυο και τρεις φορές περισσότερο από άλλες χώρες. Αυτό τελειώνει. Βεβαίως η αναζήτηση λιγότερο ακριβών επιλογών δεν σημαίνει και κακή ποιότητα. Τα γενόσημα φάρμακα τα χρησιμοποιούν αποκλειστικά χώρες περισσότερο αναπτυγμένες από μας, όπως π.χ. η Αμερική, η Βρετανία -και δεν νομίζω ότι στερούνται ευαισθησίας ή ποιότητας από μας». 

 - Αποδίδει η προσπάθεια να γίνονται κεντρικά οι προμήθειες, να εξορθολογιστεί η φαρμακευτική δαπάνη και να γίνει μια καινούργια διοικητική αλλά και χωροταξική, αναδιάρθρωση; «Το πρόγραμμα των κεντρικών προμηθειών έχει αποδώσει πολλά οφέλη, τόσο στο κόστος, όσο και στην ποιότητα, αλλά κυρίως στην διαφάνεια. Πολλά έχει προσφέρει η διαδικασία του θεσμού του ''παρατηρητήριου τιμών'', που έχει επιβάλει τάξη και έλεγχο. Είναι μια διαδικασία που δεν έχει ολοκληρωθεί, είναι σε εξέλιξη. Τώρα σε κεντρικές προμήθειες θα είναι και οι υπηρεσίες, όπως η καθαριότητα, η σίτιση, η φύλαξη κ.ά. και τα οφέλη θα είναι πολλαπλάσια. Η διοικητική και η χωροταξική αναδιάρθρωση ήδη έχει ξεκινήσει αλλά χρειάζεται πιο γρήγορους ρυθμούς. Για τον Νομό Μεσσηνίας, σε γενικές γραμμές, δεν έχουμε ξεπεράσει το μέτρο, οπότε οι αλλαγές δεν θα είναι μείζονες και ίσως δεν γίνουν και αισθητές». 

 - Τελικά, τα συγχωνευόμενα νοσοκομεία προωθούν την υπόθεση της παροχής υπηρεσιών υγείας; «Η συνένωση είναι κυρίως διοικητική, δεν έχει αλλάξει τίποτα στην λειτουργία των μονάδων υγείας -και αυτό είναι αντιληπτό σε όλους. Εχουμε αποκτήσει περισσότερη ευελιξία στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και έχουμε εξοικονομήσει πόρους, τους οποίους θα χρησιμοποιήσουμε στην βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας». 

 Το Νοσοκομείο Κυπαρισσίας 

 - Τα συγχωνευμένα νοσοκομεία -όπως της Κυπαρισσίας, στη Μεσσηνία- κινδυνεύουν να υποβαθμιστούν σε ένα είδος μεγαλύτερου μεγέθους Κέντρων Υγείας; «Υπάρχουν νοσοκομεία φαντάσματα υπάρχουν και νοσοκομεία υπαρκτά, ζωντανά, αναγκαία, που προσφέρουν υπηρεσίες. Και τα δύο νοσοκομεία μας είναι απαραίτητα στην λειτουργία του ΕΣΥ. Το νοσοκομείο της Κυπαρισσίας είναι ένα νοσοκομείο που αν αναπτυχθεί μπορεί να παίξει σπουδαίο ρόλο στον τουριστικό άξονα της Μεσσηνίας αλλά και της Ηλείας. Πρωταρχικός στόχος μας είναι να ορθοποδήσουμε οικονομικά, ώστε να μπορέσουμε να στηρίξουμε αυτές τις μονάδες υγείας, κυρίως με προσλήψεις προσωπικού που οι ελλείψεις του είναι προφανείς και ορατές». 

 - Κατά καιρούς έχει υποστηριχθεί ότι η δημιουργία δομών πρωτοβάθμιας παροχής υπηρεσιών υγείας στη Μεσσηνία -όπως τα Κέντρα Υγείας- δεν έγινε με ορθολογικά, αλλά με πολιτικά κριτήρια. Πιστεύετε ότι υπάρχει βάση στην άποψη αυτή; «Στον όλο σχεδιασμό του ΕΣΥ έχουν γίνει λάθη, άλλα αθώα, άλλα σκόπιμα -και πολλές φορές εκδικητικά και μάλιστα με πολιτικά κριτήρια. Ετσι χρειάστηκε να ιδρυθούν αργότερα τα Κέντρα Υγείας Γαργαλιάνων και Αγίου Νικολάου, για να αποκατασταθεί η ισορροπία, η τάξη, αλλά κυρίως να εξυπηρετηθούν οι πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Στο νομό μας λίγες είναι οι ακρότητες και οι υπερβολές -και αυτές θα αντιμετωπισθούν. Ομως υπάρχουν και κενά, όπως στην Ανατολική Πυλία, περιοχή με σπουδαία τουριστική ανάπτυξη, όπως επίσης υπάρχει αναγκαιότητα για αστικού τύπου Κέντρο Υγείας στην Καλαμάτα, που αναπτύσσεται πληθυσμιακά ταχύτατα και σύντομα θα γίνει πολύ μεγάλο αστικό κέντρο. Αυτά δεν μπορούν να γίνουν τώρα, σχεδιάζουμε όμως το μέλλον». 

 Η υγεία στη Μεσσηνία 

 - Στη Μεσσηνία πώς θα περιγράφαμε την κατάσταση που υφίσταται σήμερα στον τομέα της υγείας; «Τα μεγαλύτερα προβλήματα έχουν σχέση με τις ελλείψεις ιατρών σε μερικές ειδικότητες, αλλά και σε άλλες κατηγορίες εργαζομένων -νοσηλευτές, τραυματιοφορείς κ.ά. Υπάρχουν όμως οι περιορισμοί και οι ''υποχρεώσεις'' έναντι των δανειστών μας, που δεν μας δίνουν πολλές δυνατότητες -και αν θέλετε μας τις στερούν ακόμα. Γι’ αυτό είναι πρωταρχικής σημασίας να ορθοποδήσουμε οικονομικά για να έχουμε δικαίωμα στο μέλλον». 

 - Αρκεί ο εξοπλισμός ενός νοσοκομείου με σύγχρονα μηχανήματα να εγγυηθεί και την καλή του λειτουργία; «Ο εξοπλισμός μας δίνει δυνατότητες για την απαραίτητη και την καλύτερη λειτουργία των νοσοκομείων, όμως από μόνος του είναι προφανές ότι δεν προσφέρει τίποτα. Κέντρο όλων των λειτουργιών είναι ο άνθρωπος, οι γιατροί, οι νοσηλευτές και όλοι οι άλλοι εργαζόμενοι. Θα προσέθετα και τον τρόπο που χρησιμοποιείται αυτός ο εξοπλισμός. Το νοσοκομείο της Καλαμάτας είναι εξοπλισμένο καλύτερα, όσο ποτέ άλλοτε, και αυτό είναι μια σπουδαία κατάκτηση». 

 - Αντικειμενικά, στα δύο νοσοκομεία της Μεσσηνίας, φαίνεται να υφίσταται έλλειψη γιατρών σε αρκετές ειδικότητες. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το υπαρκτό αυτό πρόβλημα; «Οι σημερινές δυνατότητες για την αναπλήρωση των κενών θέσεων, απαραίτητων για την λειτουργία των νοσοκομείων, είναι περιορισμένες και γίνεται με το θεσμό των επικουρικών ιατρών που βεβαίως δεν είναι επαρκής. Πρόκειται άμεσα να απελευθερωθούν από το υπουργείο Οικονομικών θέσεις ιατρών, που θα δώσουν μια ανάσα». 

 - Αν πραγματικά ισχύει το λεγόμενο για “υπερπαραγωγή” γιατρών στην Ελλάδα, γιατί προκύπτει υποστελέχωση πολλών δημόσιων νοσοκομείων και δομών υγείας γενικότερα -ιδιαίτερα στην περιφέρεια της χώρα μας; «Είναι πραγματικότητες και τα δύο. Οσον αφορά την υποστελέχωση, αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι έχουν πολύ καιρό να γίνουν διορισμοί, ενώ παράλληλα έχουμε και αθρόες συνταξιοδοτήσεις. Πέρα από τις ελλείψεις που υπήρχαν, δεν καλύπτουμε πλέον και τα νέα κενά που δημιουργούνται. Θα προσέθετα ότι σε συνδυασμό με την γήρανση του υπάρχοντος προσωπικού, που δεν ανανεώνεται και δεν συμπληρώνεται, θα αντιμετωπίσουμε προβλήματα αφάνταστα και αξεπέραστα. Είναι μια βόμβα στα θεμέλια του ΕΣΥ. Ετσι είναι πρωταρχικής σημασίας η συντομότερη αποδέσμευση του τομέα υγείας από τις δεσμεύσεις του μνημονίου. Σημαντικός άλλος παράγοντας για την υποστελέχωση των νοσοκομείων της περιφέρειας είναι ότι η εξέλιξη των ιατρών που εργάζονται στην περιφέρεια κερδίζεται με πολύ χειρότερες συνθήκες και πολύ περισσότερες προσπάθειες. Ο ιατρός στην περιφέρεια πνίγεται από την προσπάθεια να ανταποκριθεί στις ανάγκες των νοσοκομείων και αυτό είναι μια πραγματικότητα και τους αξίζουν ιδιαίτεροι έπαινοι». 

 - Πώς αντιμετωπίζει η Πολιτεία το φαινόμενο -κυρίως νέων- γιατρών που πλέον αναζητούν την τύχη τους στο εξωτερικό; «Είναι πολύ λυπηρό φαινόμενο αυτό, αλλά είναι μια πραγματικότητα και δεν μπορούμε να την παραβλέψουμε. Βλέπετε, η επιπολαιότητα που δείξαμε στο παρελθόν γυρίζει και μας εκδικείται. Εύχομαι και θέλω όλα αυτά τα νέα παιδιά να γυρίσουν κάποια στιγμή στην πατρίδα να αναλάβουν το μέλλον της και με τις δεξιότητες που θα αποκτήσουν θα είναι η καλύτερη μαγιά. Πιστεύω ότι η νέα γενιά μας θα τα καταφέρει καλύτερα, γιατί θα έχει γεννηθεί μέσα στη φωτιά. Πρέπει να τα σχεδιάσουμε όλα από την αρχή, με τόλμη και ειλικρίνεια». 

 - Συγκριτικά με τη Δυτική Ευρώπη, ποιο είναι το επίπεδο στις υπηρεσίες παροχής υγείας στην Ελλάδα; «Αυτά που έχουμε κατορθώσει μέχρι τώρα είναι πολλά και σημαντικά. Φτάσαμε, παρά τα λάθη μας, να είμαστε θετικά ευδιάκριτοι ιατρικά και νοσηλευτικά στην Ευρώπη, αλλά και στον κόσμο. Δεν μας έλειψε ποτέ η γνώση, μας έλειπε ο τρόπος της παροχής υπηρεσιών υγείας. Θα περάσουμε δύσκολες στιγμές, αλλά θα τις ξεπεράσουμε. Είναι ίσως μοναδική ευκαιρία να καθοδηγήσουμε το μέλλον μας». 

 - Ποια είναι η τελική μορφή που επιχειρείται να ισχύσει στον τομέα της υγείας; «Θα παραμείνει ο δημόσιος χαρακτήρας του ΕΣΥ, χωρίς αμφιβολία καμία. Πρόοδος στην υγεία νοείται και είναι ταυτισμένη με την δημόσια υγεία. Σχηματικά θα γίνει επαναπροσδιορισμός χωροταξικά των δομών της, θα ολοκληρωθεί η ενοποίηση και θα γίνει η πλήρης εξυγίανση οικονομική, αλλά κυρίως ηθική του χώρου της υγείας». 


 Συνέντευξη στον Βασίλη Μπακόπουλο - ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ