ΑΔΑΕ: "Συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα το απόρρητο των επικοινωνιών στο Διαδίκτυο" - Ηχηρή "απάντηση" στη γνωμοδότηση Σανιδά...

Ηχηρή "απάντηση", επιστολή-αιτιολογημένη γνώμη με την οποία αντικρούει τη γνωμοδότηση Σανιδά για την άρση του απορρήτου στις επικοινωνίες μέσω του Ιnternet, έστειλε στον πρόεδρο της Βουλής Δημήτρη Σιούφα και τον πρόεδρο της ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής Απ. Σταύρου, ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ Ανδρέας Λαμπρινόπουλος.
Ο επικεφαλής της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών «απαντά» στη γνωμοδότηση του πρώην Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, σύμφωνα με την οποία η επικοινωνία μέσω του Διαδικτύου, τα blogs και τα εξωτερικά στοιχεία των κλήσεων δεν προστατεύονται από το απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης και επικοινωνίας.

Στην επιστολή της η ΑΔΑΕ τονίζει ότι............


«στο εκ του Συντάγματος κατοχυρωμένο ατομικό δικαίωμα του απορρήτου των επικοινωνιών περιλαμβάνεται και η περίπτωση της επικοινωνίας μέσω του Διαδικτύου, πλην του περιεχομένου του ηλεκτρονικού Τύπου που προορίζεται για δημοσιότητα» (το οποίο καλύπτεται από τις διατάξεις του άρθρου 14).
Είναι προφανές, σημειώνεται στην επιστολή, ότι οι διαδικτυακές υπηρεσίες χρησιμοποιούν το Ιnternet ως υποδομή επικοινωνίας με τρόπο ανάλογο με εκείνο που οι υπηρεσίες φωνητικής επικοινωνίας χρησιμοποιούν τα αντίστοιχα τηλεφωνικά δίκτυα.

Τεκμηριώνοντας τις επισημάνσεις της η ΑΔΑΕ κάνει εκτενείς αναφορές στο ευρωπαϊκό και ελληνικό δίκαιο και προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά της επικοινωνίας στην ψηφιακή εποχή. Η ΑΔΑΕ εκτιμά πως το απόρρητο των επικοινωνιών στο Διαδίκτυο, κατοχυρώνεται τόσο από το άρθρο 19 του Συντάγματος, («το οποίο έχει απόλυτο χαρακτήρα και η εφαρμογή του δεν εξαρτάται από την έκδοση εκτελεστικού νόμου»), όσο και από την Κοινοτική Οδηγία 2002/58ΕΚ, που ορίζει στα κράτη-μέλη να «κατοχυρώνουν μέσω της εθνικής νομοθεσίας το απόρρητο των επικοινωνιών που διενεργούνται μέσω δημοσίου δικτύου επικοινωνιών και των διαθέσιμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών».

Ακόμα και στην περίπτωση των ιστοσελίδων ή των ιστολογίων «το περιεχόμενό τους το οποίο ενδεχομένως προορίζεται για το κοινό και χαίρει της προστασίας του άρθρου 14 του Συντάγματος (σ.σ. το άρθρο που αναφέρεται στην ελευθερία του Τύπου), δεν θα πρέπει να συγχέεται με την επικοινωνία που πραγματοποιείται προκειμένου να δημοσιευθεί το περιεχόμενο της ιστοσελίδας, ή να πραγματοποιηθεί η πρόσβαση των τρίτων σε αυτή. Η εν λόγω επικοινωνία, ουδόλως προκύπτει ότι προορίζεται να είναι δημόσια και άρα, ότι δεν προστατεύεται από το απόρρητο των επικοινωνιών κατʼ άρθρο 19 του Συντάγματος» αναφέρεται στην επιστολή.

Η ΑΔΑΕ υπενθυμίζει δε πως ο νομοθέτης έχει προβλέψει τη δυνατότητα άρσης του απορρήτου «μόνο για λόγους εθνικής ασφαλείας, ή για ιδιαιτέρως σοβαρά εγκλήματα (Ν. 2225/1994) και όχι για κάθε εγκληματική πράξη, ασχέτως του χαρακτήρα αυτής ως ιδιαιτέρως σοβαρής».

Επισημαίνει ότι στον σύγχρονο κόσμο με τον όρο «επικοινωνία» νοείται κάθε μορφής επικοινωνία, με όποιον τρόπο και αν αυτή ασκείται. Και βασικό στοιχείο της προσωπικής ανταπόκρισης ή επικοινωνίας είναι η μυστικότητα του περιεχομένου, η εγγύηση, δηλαδή, ότι το μήνυμα έφθασε στον παραλήπτη χωρίς να γνωστοποιηθεί σε τρίτους.
Η προστασία της επικοινωνίας επιβάλλεται και από τις κοινοτικές οδηγίες που ορίζουν ότι «τα κράτη-μέλη κατοχυρώνουν μέσω της εθνικής νομοθεσίας το απόρρητο των επικοινωνιών που διενεργούνται μέσω δημοσίου δικτύου επικοινωνιών και των διαθεσίμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, καθώς και των συναφών δεδομένων κίνησης» υπογραμμίζει η ΑΔΑΕ.

Η ΑΔΑΕ τονίζει «όλες οι μορφές επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που πραγματοποιούνται μέσω του Διαδικτύου, αντιμετωπίζονται με ενιαίο τρόπο και από το Σύνταγμα και από τον κοινοτικό νομοθέτη» και υπενθυμίζει ότι η διάταξη περί απορρήτου του άρθρου 19 του Συνάγματος που εγγυάται ότι «το απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης ή επικοινωνίας με οποιονδήποτε άλλον τρόπο είναι απόλυτα απαραβίαστο» έχει απόλυτο χαρακτήρα και δεν εξαρτάται από την έκδοση εκτελεστικού νόμου.
Όσον αφορά τα blogs, η επιστολή της ΑΔΑΕ αναφέρεται στην ήδη υπάρχουσα ελληνική νομολογία η οποία έχει αποδεχθεί ότι «το ιστολόγιο είναι μέσο επικοινωνίας αορίστου αριθμού προσώπων...» και «... το γεγονός ότι ο κάτοχος-διαχειριστής του ιστολογίου δεν υποχρεούται να χρησιμοποιεί τα αληθινά στοιχεία του αλλά δύναται να εμφανίζεται στους αναγνώστες του χρησιμοποιώντας ψευδώνυμο ούτως ώστε κανείς από τους επισκεπτόμενους το ιστολόγιό του να μη γνωρίζει την αληθινή του ταυτότητα, δεν αναιρεί τον χαρακτηρισμό του ιστολογίου ως ηλεκτρονικού εντύπου, διότι άλλωστε και στα γραπτά έντυπα παραδοσιακής μορφής είναι συνήθης η αρθρογραφία με ψευδώνυμο».

Ειδικά για την περίπτωση των ιστοσελίδων ή των ιστολογίων επισημαίνεται ότι δεν πρέπει να συγχέεται η δημοσιοποίηση του περιεχομένου τους στο ευρύ κοινό που χαίρει της προστασίας του άρθρου 14 του Συντάγματος με την επικοινωνία που πραγματοποιείται ώστε να δημοσιευθεί το περιεχόμενο της ιστοσελίδας ή να πραγματοποιηθεί η πρόσβαση τρίτων σε αυτήν. Αυτή η επικοινωνία προστατεύεται από το απόρρητο των επικοινωνιών σύμφωνα με το άρθρο 19.

Στην κρίση του κ. Σανιδά, ότι η ΑΔΑΕ δεν δικαιούται να ελέγχει τις δικαστικές αρχές για το σύννομο ή μη, της αξίωσής τους για άρση του απορρήτου, η Αρχή απαντά πως η ίδια δεν εξετάζει τις αξιώσεις αυτές στην ουσία τους - δικαιούται ωστόσο να ελέγχει την τήρηση των όρων και της διαδικασίας αυτής, από τους παρόχους ηλεκτρονικών επικοινωνιών.

Θυμίζουμε ότι σε αντίστοιχο πνεύμα είχαν κινηθεί πριν από λίγες ημέρες οι επισημάνσεις του κ. Χρήστου Γεραρή, προέδρου της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Κατά την παρουσίαση της έκθεσης πεπραγμένων της Αρχής για το 2008 ο κ. Γεραρής τόνισε ότι η άρση του απορρήτου μπορεί να γίνει μόνο υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 19 του Συντάγματος και επισήμανε ότι η γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για την άρση της ανωνυμίας στα ιστολόγια δεν λαμβάνει υπόψη την ευρωπαϊκή οδηγία για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για αυτό θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα.