Κάτοικοι και φορείς στην Ηλεία είναι αποφασισμένοι να διατηρήσουν τον χαρακτήρα της καμένης περιοχής τους
No pasaràn, δηλαδή δεν θα περάσουν, από τον Καϊάφα! Αυτό το σύνθημα συμπυκνώνει τις απόψεις φορέων, περιβαλλοντικών οργανώσεων και απλών κατοίκων της Ηλείας και ιδιαίτερα της περιοχής γύρω από τη Ζαχάρω, που αντιμετωπίζουν το πέρασμα από την περιοχή τού νέου οδικού άξονα Ελευσίνα - Τσακώνα ως «οριστική ταφόπλακα» για μία από τις πλέον σπάνιες και με υψηλό περιβαλλοντικό ενδιαφέρον περιοχές της Ελλάδας. Το μοναδικό οικοσύστημα, αν και επλήγη σημαντικά από τη μεγάλη πυρκαϊά η οποία τέτοιες ημέρες πέρυσι κατέστρεφε σχεδόν ολοκληρωτικά την ευρύτερη περιοχή, διατηρεί αναλλοίωτο τον μοναδικό χαρακτήρα του, που συνδυάζει τους δυτικούς πρόποδες του όρους Λαπίθας, την ομώνυμη λίμνη του Καϊάφα με τις ιαματικές πηγές και το νησί των παλαιών εγκαταστάσεων του ΕΟΤ και τις θίνες μιας πανέμορφης αμμουδιάς. Από το ειδυλλιακό αυτό φυσικό κάδρο λείπει το πάλαι ποτέ πυκνό πευκοδάσος, εξαϋλωμένο από τις φλόγες στο μεγαλύτερο τμήμα του. Ωστόσο οικολόγοι και κάτοικοι ελπίζουν στη φυσική αναγέννηση του τοπίου και σε συντονισμένες, επιστημονικά αποδεκτές ενέργειες αναδάσωσης για την αποκατάστασή του. Ως τότε σπεύδουν να περιφρουρήσουν τον χαρακτήρα της περιοχής, να αποτρέψουν το ενδεχόμενο τσιμεντοποίησης και να ελέγξουν την πορεία των παρεμβάσεων αναγέννησης, επιστρατεύοντας όλα τα νόμιμα μέσα και το πλούσιο, κοινοτικό και εγχώριο, νομικό οπλοστάσιο.
Ο Καϊάφας περιλαμβάνεται στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστασίας των περιοχών ξεχωριστής περιβαλλοντικής σημασίας Natura 2000, ενώ ήδη από το 1981 είχε ανακηρυχθεί περιοχή «απείρου φυσικού και πολιτιστικού κάλλους και αρχαιοτήτων παγκόσμιας ακτινοβολίας», καθώς γειτνιάζει με την Ακρόπολη της αρχαίας Σάμης και βρίσκεται πολύ κοντά στην Αρχαία Ολυμπία και στον ναό του Επικούριου Απόλλωνα. Στην παρούσα φάση, η καταστροφή από τη φωτιά και η κήρυξη της περιοχής ως αναδασωτέας οδηγεί σε εφαρμογή και των άρθρων του Συντάγματος 24 (προστασία δασών) και 117 (αποκλεισμός διάθεσης του δάσους για άλλους σκοπούς ως το πέρας της αναδάσωσης). Υπό αυτό το πρίσμα, ήδη από τις αρχές του καλοκαιριού ο Περιβαλλοντικός Σύλλογος Ζαχάρως και οικολογικές οργανώσεις όπως το WWF έχουν επιτύχει την προσωρινή αναστολή εκτέλεσης του έργου στο τμήμα από τον Πύργο ως την Τσακώνα, κατόπιν αίτησης ασφαλιστικών μέτρων στο Ε' Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο επιφυλάσσεται να αποφανθεί οριστικά για το ζήτημα τον Ιανουάριο του 2009.
Το ΣτΕ έκανε δεκτές τις προτάσεις των οικολόγων, στις οποίες τονίζεται μεταξύ άλλων ότι είναι «μη νόμιμη και πλημμελής η αιτιολογία για την επιλεγείσα χάραξη του έργου, καθώς και για τον αποκλεισμό εναλλακτικών λύσεων». Οι εναλλακτικές λύσεις όπως αυτές είχαν προταθεί ήδη από το 2006, όταν αναθερμάνθηκε η συζήτηση για την κατασκευή της Ιονίας οδού και του Βορειοδυτικού Αξονα Πελοποννήσου, έργα που λειτουργούν συμπληρωματικά το ένα προς το άλλο, ήταν είτε η χάραξη του δρόμου ανατολικότερα, μέσα δηλαδή από το όρος του Λαπίθα, είτε η πλήρης υπογειοποίηση σε όλο το μήκος του υφιστάμενου δικτύου το οποίο περνάει δίπλα από τη δυτική όχθη της λίμνης. Την πρώτη, εναλλακτική προσέγγιση απέρριψε το ΥΠΕΧΩΔΕ, με το αιτιολογικό της εκτίναξης του κόστους του έργου λόγω των αλλεπάλληλων σηράγγων και γεφυρών που έπρεπε να κατασκευαστούν. Συν τοις άλλοις, η ηγεσία του υπουργείου επικαλέστηκε και την προκαταρκτική έκθεση γεωλογικών μελετών των αρμοδίων υπηρεσιών, η οποία χαρακτήριζε «από γεωλογικής άποψης επισφαλείς, για τέτοιου μεγέθους έργο», τις ορεινές περιοχές. Δεν υπήρξε πάντως οριστική έκθεση και ενδελεχής γεωλογικός έλεγχος.
Η δεύτερη λύση παραμένει στο τραπέζι της τελικής διευθέτησης του θέματος, καθώς ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί επακριβώς η χάραξη του έργου. Το υπουργείο έχει ανακοινώσει γενικώς την ακολουθητέα πορεία, χωρίς όμως να υπεισέρχεται σε ακριβείς λεπτομέρειες, και αυτό δεν αφορά μόνο τον Καϊάφα αλλά και την χάραξη προς Καλό Νερό ως και την Τσακώνα. Σύμφωνα όμως με πληροφορίες η υπογειοποίηση, αν προκριθεί ως λύση, θα αφορά μόνο 300-400 μέτρα, με είσοδο λίγο πριν από το σημείο επικοινωνίας της θάλασσας με τη λίμνη, τη λεγόμενη «Μπούκα», και έξοδο, μετά την τωρινή είσοδο των εγκαταστάσεων του νησιού, από τα περίπου 4.000 μ. του σημερινού δικτύου, τα οποία αναπτύσσονται παράλληλα με τη λίμνη και την παραλία. Δεν αποκλείει όμως την τσιμεντοποίηση τμήματος του Καϊάφα, και συγκεκριμένα τον αποκλεισμό της διόδου των νερών στην «Μπούκα».
Η «πρώτη νίκη και καλή αρχή», όπως χαρακτηρίζεται η απόφαση του ΣτΕ από τον επικεφαλής του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Ζαχάρως, νομικό κ. Κώστα Αγραπιδά, στηρίχθηκε πέρα από την επίκληση της υποβάθμισης του οικοσυστήματος και της παραβίασης κοινοτικής και ελληνικής νομοθεσίας, και στο επιχείρημα της πλήρους ανατροπής για την οικονομική και κοινωνική ζωή των πολιτών αν συνεχίζεται η χάραξη του δικτύου μετά τη λίμνη, διαμέσου των οικισμών.
Τα 300 μέλη του Συλλόγου κατάφεραν ακόμη να εκμαιεύσουν, από την Ευρωπαϊκή Ενωση αυτή τη φορά, την έκδοση προειδοποιητικής επιστολής για τον νέο οδικό άξονα. Με την επιστολή τους αυτή, οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 5 Ιουνίου ζητούσαν από το ΥΠΕΧΩΔΕ την εντός διμήνου τεκμηρίωση των επιλογών για τη χάραξη του δικτύου, προκειμένου να διαπιστωθούν πιθανές παραβιάσεις της κοινοτικής νομοθεσίας για την προστασία των περιοχών Natura. Η καταληκτική ημερομηνία παρήλθε πριν από λίγες ημέρες χωρίς να υπάρξει κάποια ενέργεια του υπουργείου.
Παράνομες αμμοχαλικοληψίες
Πληθαίνουν οι καταγγελίες για παράνομες αμμοχαλικοληψίες στα ποτάμια του νομού, στη Νέδα και στον Αλφειό, οι οποίες, όπως υποστηρίζεται, σχετίζονται με την έναρξη των εργασιών για τη νέα οδό. Η παραπάνω κατάσταση επισπεύδει την εμφάνιση φαινομένων διάβρωσης των εδαφών και αλλοίωσης του περιβάλλοντος στις όχθες κυρίως της Νέδας, όπου μεγάλο τμήμα της παρόχθιας βλάστησης είχε καταστραφεί στην περυσινή φωτιά. Τα διαβρωτικά φαινόμενα απειλούν και τον Καϊάφα, καθώς, όπως αποφάνθηκαν επιστημονικά κλιμάκια του WWF, η ακολουθούμενη πορεία των εργασιών αναδάσωσης από τα συνεργεία της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος και την Εταιρεία Τουριστικών Ακινήτων δεν ευνοεί στην πραγματικότητα την αναγέννηση του τοπίου, ενώ η κίνηση δεκάδων οχημάτων βαρέος τύπου και η ανεξέλεγκτη κοπή μισοκατεστραμμένων δένδρων μειώνει τις πιθανότητες της φυσικής αναγέννησης, ανατρέποντας πλήρως την οικολογική ισορροπία, κυρίως στην πλευρά του οικοσυστήματος με τις αμμοθίνες και τη θάλασσα. Το WWF βρήκε αρωγούς στην προσπάθειά του αυτή τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών και την Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, οι οποίοι, την περασμένη εβδομάδα, προσέφυγαν με τη σειρά τους στο ΣτΕ, ζητώντας την ακύρωση των μέχρι τώρα ενεργειών και την εκπόνηση νέων μελετών για την αποκατάσταση του τοπίου.
Πηγή, Εφημερίδα ¨Το ΒΗΜΑ¨, 10/08/2008 , Σελ.: A33
